برای جلوگیری از ورود و خروج جرم یا نوعی از انرژی از محیط بیرون به داخل و برعکس در یک سازه از عایق کاری استفاده میکنند. حرارت همیشه از محیط گرم به محیط سرد منتقل میشود. برای همین عایقکاری سطوح و درزها باعث میشود که در فصل سرد، گرما از داخل به خارج منتقل نشود. همچنین در فصل گرم، عایق باعث جلوگیری از ورود یا خروج گرما از بیرون به داخل خانه میشود. به همین دلیل عایقکاری همیشه از اتلاف انرژی جلوگیری میکند. در کنار عایقهای حرارتی، عایقهای رطوبتی و صوتی هم وجود دارند. این نوع عایقکاری از ورود رطوبت و صدا به یک محیط و آسیب رساندن آن جلوگیری میکند. در این مقاله قصد داریم انواع عایقکاری را برای شما توضیح دهیم و کاربردهای آن را بررسی کنیم. همراه باشید.
یکی از مهمترین کاربردهای عایقکاری در ساختمانها و خطوط انتقال انرژی در صنایع بزرگ است. عایق در ساختمان به بهرهوری بیشتر از انرژی کمک میکند و دوام لولهها و ورقهای استفاده شده در ساختمان را افزایش میدهد. همچنین میتواند جلوی حریق در ساختمان را بگیرد و برای ایجاد آسایش و کاهش صداهای آزاردهنده از عایقکاری استفاده میشود. جلوگیری از نفوذ رطوبت و مقاومت در برابر خطرات شیمیایی نیز عمر سازه را افزایش میدهد.
در ادامه با عایق با ما همراه باشید.
عایق کاری چیست؟
عایق، مادهای است که در مرز دو محیط مختلف قرار میگیرد و از انتقال انرژی و ماده جلوگیری میکند. برای جلوگیری از ورود یا خروج گرما، رطوبت، یا مواد خورنده از عایقکاری بهره میگیرند. به عنوان مثال، در لولههای انتقال آب گرم از عایقکاری استفاده میشود تا در فصل سرد، آب به دلیل انتقال از لوله، گرمای خود را از دست ندهد. ممکن است در انواع لولهها از عایقهای مختلف رطوبتی و حرارتی استفاده شود. احتمالاً در شهرهای سرد یا مرطوب ایران، مشاهده کنید که عایقکاریهای بیشتری نسبت به سایر شهرها انجام میشود. این به دلیل این است که علاوه بر جلوگیری از انتقال گرما به سرما، میتواند از ترکخوردگی لولهها در فصل سرد سال جلوگیری کند. همچنین، عایق میتواند از زنگزدگی یک سازه آهنی و لوله در شهرهای مرطوب کشور جلوگیری نماید.
کاربرد عایق کاری چیست؟
عایقها در کاربردهای متنوعی استفاده میشوند. یکی از کاربردهای عایقکاری، کنترل تراکم سطحی مانند سطح لوله است. زمانی که دمای لوله کمتر از دمای محیط است، بخار بر روی لوله تراکم مییابد و افزایش رطوبت را در سطح لوله ایجاد میکند که منجر به زنگزدگی و خوردگی لوله میشود. یکی دیگر از کاربردهای رایج عایقکاری، جلوگیری از انجماد لوله است. در مناطقی با دمای هوای زیر صفر درجه سانتیگراد، آب به سرعت از حالت مایع به حالت جامد تبدیل میشود. جامد شدن آب باعث افزایش حجم آن میشود که ممکن است باعث ترکیدگی لوله شود. عایق ممکن است ایجاد تاخیر در این فرآیند داشته باشد.
حفظ حرارت داخل لوله نیز یکی از کاربردهای مهم عایقکاری است. افزایش دمای لوله نسبت به محیط باعث انتقال گرما از لوله به محیط خارجی و سرد شدن داخل لوله میشود. بنابراین، در نقاط سرد، از عایقکاری لوله برای حفظ گرما استفاده میشود. علاوه بر این، عایق میتواند از لوله در مقابل گرماهای بالا در محیط خارجی و ماده سیال داخل لوله حفاظت کند.
یک کاربرد جالب دیگر عایقکاری، جلوگیری از انتقال نویز و صدا است. به دلیل وجود فلز در بسیاری از سازهها، صدا و نویز ممکن است از طریق فلز منتقل شود و برای افراد محیط آزاردهنده باشد. این مشکل ممکن است در لولههای فاضلاب ساختمان یا حتی شبکه فاضلاب شهری رخ دهد. به همین دلیل، عایقکاری به عنوان یک راهکار برای آرامش و راحتی شهروندان مؤثر است.
عایق کاری ساختمان
عایقها بر اساس نوع عملکرد و کاربردشان انواع مختلفی دارند.
- عایق حرارتی
- عایق صوتی
- عایق رطوبتی
با توجه به اینکه نوع عملکرد عایق به مبنای ماده تشکیلدهندهاش مشخص میشود، در برخی موارد ماده سازنده عایق میتواند به عنوان هر سه نوع عایق (صوتی، حرارتی و رطوبتی) کارآیی داشته باشد. هر یک از این عایقها قابل تقسیمبندی به زیر دستههای جزئی نیز هستند.
دستهبندی دیگری برای عایقکاری ساختمان وجود دارد که بر اساس جنس ماده عایق انجام میشود.
- عایق مواد طبیعی، معدنی
- عایق مواد مصنوعی، پلیمری
در این بخش، انواع عایقهای استفاده شده در ساختمان را بررسی خواهیم کرد.
انواع عایق کاری ساختمان
یکی از کاربردهای اساسی عایقکاری، در ساختمانها میباشد. همانطور که اشاره شد، استفاده از عایق در ساختمانها منجر به بهرهوری بیشتر از انرژی میشود و دوام لولهها و ورقهای مورد استفاده در ساختمان را افزایش میدهد. همچنین، عایق میتواند جلوی حریق در ساختمان را بگیرد. به علاوه، برای ایجاد آسایش و کاهش صداهای آزاردهنده نیز از عایقکاری استفاده میشود. جلوگیری از نفوذ رطوبت و مقاومت در برابر خطرات شیمیایی نیز به عنوان یک اصل اساسی، عمر سازه را بالا میبرد.
با اعمال عایقکاری در یک ساختمان، میتوان با همان میزان انرژی مصرفی در فصلهای مختلف، در زمستان خانه را تا پنج درجه گرمتر نگه داشت و در تابستان آن را به میزان ۱۰ درجه خنکتر ساخت. تقریباً تمام انواع عایقهایی که تاکنون معرفی شدهاند، در ساختمانها کاربرد دارند. بنابراین، سازندگان خانه و مراکز تجاری دارای امکانات متنوعی برای انتخاب و استفاده از عایقها هستند. عایقکاری سطوح علاوه بر مزایای فنی، از نظر قانونی نیز الزامی است. طبق مقررات ساختمان، مقاومت حرارتی و صرفهجویی در مصرف انرژی در ساختمانها باید مدنظر قرار گیرد.
در مورد عایق الاستومریک بخوانید.
عایق کاری حرارتی ساختمان
همانطور که میدانید، گرما همیشه از محیط با دمای بالاتر به محیط با دمای کمتر منتقل میشود. عایق حرارتی به منظور مهار و جلوگیری از انتقال حرارت و گرما بین دو محیط، در سقف و دیوارهای ساختمانها استفاده میشود. این نوع عایق موجب میشود که در فصل زمستان، گرما از داخل ساختمان به بیرون منتقل نشود و در تابستان، گرمای محیط وارد ساختمان نشود. عایق حرارتی نقش اصلی در کنترل و کاهش مصرف انرژی در ساختمانها دارد.
عایق حرارتی بر اساس ماده اولیه تشکیلدهنده آن به چند گروه تقسیم میشود.
1. پشمشیشه یا فایبرگلاس:
– الیاف ریز تولیدشده از شیشههای ذوبشده بهعنوان پشم شیشه در بازار شناخته میشوند.
– دارای ویژگی مقاومت در برابر آتش است.
– ارزان بودن، نصب آسان، وزن سبک و مقاوم در برابر نفوذ باکتری ازجمله مزایای آن هستند.
2. پشم سنگ یا پشم معدنی:
– ماده اصلی تشکیلدهنده پشم سنگ، سنگ آذرین باقیمانده از فعالیتهای آتشفشانی است.
– دارای مقاومت گرمایی بیشتر نسبت به پشمشیشه است.
– علاوه بر عایق حرارتی، بهعنوان یک عایق صوتی نیز عملکرد مناسبی دارد.
3. عایق حرارتی سلولزی:
– از بازیافت کاغذ، مقوا، چوب و مواد دیگر ساخته میشود.
– دارای سازگاری با محیطزیست است و بهعنوان یکی از بهترین عوامل مقاومت در برابر آتش شناخته میشود.
4. پلی یورتان:
– وزن سبک، ضخامت کم و مقاومت بالا در برابر آتش از ویژگیهای آن هستند.
– به دلیل تولید دود کم، به عنوان یک عایق سازگار با محیطزیست مطرح است.
5. پلی استایرن:
– یکی از بهترین انواع عوامل عایق در برابر نفوذ رطوبت و حرارت است.
– فومهای آبدار از این ماده پس از اسپری شدن، سطح صاف و مقاوم در برابر رطوبت را ایجاد میکنند.
6. عایق حرارتی نانو:
– با ورود فناوری نانو، عایقهای حرارتی نانو با ویژگی منحصربهفرد مایع بودن آن بهسرعت در سطوح مختلف قابل استفاده هستند.
– مقاومت بالا و هزینه مناسب از مزایای آن محسوب میشوند.
– در سازههای مختلف از جمله مسکونی و تجاری کاربرد دارد.
عایق کاری صوتی ساختمان
عایقکاری صوتی به منظور کاهش سروصدا و آلودگی صوتی در محیط استفاده میشود. این نوع عایق مسئول جلوگیری از انتقال صدا بین دو محیط میباشد. کاربرد اصلی این عایق در سینماها، سالنهای کنفرانس و به طور عمومی در منازل مسکونی است.
1. عایق صوتی آکوستیک:
– وظیفه اصلی این نوع عایق صوتی، جذب صدا و کاهش ارتعاشات آن است.
– فومهای آکوستیک با انواع مختلف در اندازه، ضخامت و تراکم تولید میشوند.
– کاربرد آن بیشتر در اتاقکهای آسانسور، کمپرسورها، سالنهای سینمایی و غیره میباشد.
2. عایق صوتی فایبرگلاس یا پشمشیشه (مواد معدنی):
– تشکیلشده از الیاف شیشه، سنگ و پنبه است.
– مقاوم در برابر آتش و غیرقابل اشتعال بودن از ویژگیهای این عایق صوتی است.
– کاربرد آن در عایقبندی دیوارهای چوبی و سازگاری با محیطزیست باعث تبدیل به یکی از محبوبترین انواع عایقها میشود.
3. عایق صوتی صفحات و تختههای گچی:
– تولید به صورت صفحات گچی با پوشش کاغذ یا رنگ.
– نصب ساده، سرعت بالا در اجرا، منعطف بودن و قابلیت مقاومت در برابر آتش از مزایای این عایق صوتی است.
4. عایق صوتی پلیاستر:
– از الیاف پلیاستر خالص تولید میشود.
– کاربرد گسترده در صنایع گوناگون از جمله ساختمانسازی، خودروسازی و سالنهای کنفرانس دارد.
5. عایق صوتی با ورق سرب:
– استفاده در کف، دیوارها و مابین لایههای صلبی باعث تبدیل انرژی مکانیکی ارتعاشات صوتی به گرما میشود.
– موجب جذب و کاهش صدا میشود و بر روی چوب اطراف آن نصب میشود.
این انواع عایقها به دلیل ویژگیهای خاص و مزایای متنوع، در بسیاری از صنایع و بخشهای مختلف مورداستفاده قرار میگیرند.
عایق کاری صوتی لوله فاضلاب
عایقکاری صوتی لولههای فاضلاب به منظور کاهش و جلوگیری از انتقال صداها و نویزهای مرتبط با استفاده از لولههای فاضلاب انجام میشود. این نوع عایقکاری به عنوان یک لایه محافظتی روی لولهها قرار میگیرد تا صداها کاهش یابند و به محیط اطراف منتقل نشوند. کاربرد اصلی این نوع عایقکاری در ساختمانها و فضاهایی است که نیاز به کاهش نویز و صداهای مرتبط با فاضلاب دارند.
عایقکاری صوتی معمولاً از موادی مانند فوم صوتی، الیاف معدنی و یا مواد عایق صوتی دیگر تهیه میشود. این مواد قابلیت جذب و تخلیه صداها را دارند و با ایجاد یک لایه عایق حول لولههای فاضلاب، انتقال نویزها به محیط اطراف را کاهش میدهند.
استفاده از عایقکاری صوتی بر روی لولههای فاضلاب بهبود کیفیت زندگی در محیطهایی که ممکن است با نویز و صداهای ناشی از فاضلاب مواجه شوند، ارتقاء مییابد و به ایجاد یک محیط آرام و خوشایند کمک میکند.
عایق رطوبتی
یکی از دستههای مهم عایقهای ساختمانی، عایق رطوبتی است که از ورود رطوبت و آب به داخل ساختمان جلوگیری میکند. این جلوگیری از ورود رطوبت به ساختمان در هنگام بارش برف و باران، از اهمیت زیادی برخوردار است.
عایق رطوبتی با استفاده از قیر و گونی
انواع عایق از نظر جنس
عایقها از مواد مختلف ساخته میشوند. بیشتر مواد مورد استفاده در عایقکاری از مشتقات نفتی تولید میشوند. یکی از این مواد، ترکیبی از دو ماده قیر و آب است که با نام امولسیون قیرآبه شناخته میشود. این امولسیون مزایایی مانند امکان استفاده در محیطهایی که نمیتوان قیر را گرم کرد را فراهم میکند. ترکیب قیر با گونی نیز به عنوان نوع دیگری از عایق رطوبتی استفاده میشود و به عنوان یکی از پرکاربردترین عایقها در ایران شناخته میشود. قطران نیز که از بخار حاصل از حرارت دادن ذغالسنگ به دست میآید، برای عایقکاری در بسیاری از موارد استفاده میشود. اما باید در استفاده از آن در نزدیکی گیاهان و محیط زیست، به خاطر تأثیرات ممکن برای آنها، دقت کرد.
مواد پیشساخته نیز در عایقکاری بهکار میروند، از جمله پشمشیشه که معمولاً از ترکیب قیر و مواد پلیمری تهیه میشود. ورق آلومینیوم نیز برای عایق کردن نور و حرارت در بعضی از موارد مورد استفاده قرار میگیرد. پرایمر یا آستر نیز یک نوع ماده است که معمولاً از ترکیب قیر، رزین و سایر افزودنیها تهیه میشود و مزایایی همچون حالت مایع بودن و امکان اسپری و مالیدن با قلممو را داراست. سیلرها نیز به عنوان یکی از اعضای خانواده رنگها برای محافظت از سطوح در برابر زنگزدگی و خطرات ناشی از نور آفتاب مورد استفاده قرار میگیرند.
ماستیکها نیز از پایه قیر، پلیمر و رزینها ساخته میشوند و بر روی سطوح مختلف از جمله بتن، فلز و چوب مورد استفاده قرار میگیرند. این مواد علاوه بر محافظت در برابر زنگزدگی، از خطرات شیمیایی نیز حفاظت میکنند. عایقهای پلیمری هم علاوه بر عایق رطوبت، در حوزه عایق حرارت نیز کاربرد دارند و به صورت ورقهای در درزها و پنجرهها استفاده میشوند. عایقهای بر پایه سیمان هم بعد از خشک شدن، از ورود حرارت و انرژی به خوبی محافظت مینمایند.
انواع عایق کاری از نظر انرژی
در جهان امروز، صرفهجویی در انرژی به یک ضرورت تبدیل شده است و از جمله راهکارهای موثر در این زمینه، استفاده از عایقهای انرژی میباشد. این عایقها که در سقف، کف، و دیوارههای ساختمانها استفاده میشوند، میتوانند به کاهش هدررفت انرژی کمک کرده و تأثیر مثبتی در صرفهجویی انرژی داشته باشند. عایقهای انرژی انواع مختلفی دارند که میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1.عایقهای حیوانی و طبیعی: موادی همچون پشم و خزه از حیوانات و پارچههای ضخیم میتوانند تا ۵۵ درصد در مصرف انرژی برای سیستمهای سرمایشی و گرمایشی صرفهجویی کنند. این مواد بستههای هوایی در ساختار خود نگه داشته و از انتقال گرما جلوگیری میکنند.
2.عایقهای حجیم: این نوع عایق، میلیونها حباب ریز هوا را در خود نگهداری کرده و انتقال گرما را از طریق رسانش و تابش به میزان قابل توجهی کاهش میدهد.
3.عایقهای انعکاسی: این عایقها گرما را با بازتاب منتقل میکنند و از ورود آن به ساختمان جلوگیری میکنند.
4.عایق سیلیکات: این نوع عایق حرارتی از اکسید فلزات کلسیم، ذرات سیلیکا، منیزیم و آلومینیوم تشکیل شده و در مقابل شوکهای حرارتی مقاوم است.
5.الیاف آزبستی: این عایق با ساختار بلوری و رشتهای، در محیطهای با خطر حریق بالا مورد استفاده قرار میگیرد.
6.ترکیب اتیلن و پروپیلن و داین EPDM: این ماده به عنوان عایق در مناطق سردسیر کاربرد دارد و در برابر مواد خورنده و خطرات ناشی از محیط نفتی مقاومت بالایی دارد.
7.عایق میکرو گویچه سرامیکی: این ماده با تکنولوژی نانو ساخته شده و مقاومت بالایی در برابر نور خورشید و اشعه ماورای بنفش دارد.
8.فوم PVC: عایق قوی صوتی و حرارتی که در برابر نفوذ بخار و رطوبت مقاومت بسیار بالایی دارد.
9.عایقهای سلولوزی: این عایقها از الیاف شبیه کاغذ ساخته شده و مقاومت بالایی در برابر آتشسوزی داشته و بستههای هوای بیشتری را نگه میدارند.
10.پشم سنگ: این عایق از سنگهای بازالت ساخته شده و علاوه بر عایق انرژی، مقاومت در برابر حشرات، مواد موذی، قارچ و… دارد.
جمعبندی
برای مقابله با انتقال حرارت و رطوبت، استفاده از عایق ضروری است. با اعمال عایق بر روی هر سطح، میتوان به مقداری از تأثیرات محیط خارجی جلوگیری کرد. عایقکاری لولهها و ورقهای فلزی یکی از روشهای متداول در عمل به عایقکاری است. علاوه بر این، در دستگاههای گرمایشی و حتی سرمایشی از عایقکاری برای صرفهجویی در مصرف انرژی بهره میبرند. همچنین، با عایقکاری میتوان از نفوذ رطوبت، خوردگی، و حتی خطرات آتشسوزی جلوگیری کرد. انواع گوناگونی از عایقها با استفاده از مواد مختلف و اغلب از مشتقات نفتی تولید میشوند، هرکدام با کاربردهای خاص خود.
بدون دیدگاه